Đề thi chọn học sinh giỏi huyện Sinh học Lớp 8 - Năm học 2018-2019 - Phòng GD & ĐT Diễn Châu

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2018-2019
Môn: Sinh học – Lớp 8 (Thời gian 120 phút)
Câu 1(4 điểm): 
a. Sáng nay, ở tiết học Công nghệ, bạn An tỉa hoa bị đứt tay, chảy khá nhiều máu. Sau một lúc máu không chảy nữa, khi bạn An thúc tay đau vào bàn, ở chỗ vết thương máu lại chảy ra. Bằng kiến thức đã học, em hãy giải thích các hiện tượng trên (dòng tô đậm) 
 b. Bạn An nói với các bạn rằng: Mình đã tiêm Vắc xin phòng Sởi – Rubella, trong cơ thể mình đã tạo ra kháng thể, nên bây giờ bất kỳ loại kháng nguyên nào xâm nhập vào cơ thể, thì mình cũng không bị bệnh nữa. Em có đồng ý với nhận định của bạn An không? Vì sao?
Câu 2(4 điểm): 
a. Phân biệt hô hấp thường với hô hấp sâu ở người. 
b. Em đến nhà bạn học nhóm, thấy bạn cắm quạt bị điện giật ngã xuống và ngất. Em nêu rõ trình tự các bước để cứu bạn?
Câu 3(4 điểm): 
a. Với một khẩu phần ăn đầy đủ các chất và quá trình tiêu hóa có hiệu quả, hãy cho biết: 
- Các chất dinh dưỡng được tạo ra sau khi tiêu hóa ở ruột non. 
- Các chất dinh dưỡng đó chủ yếu được cơ thể hấp thụ ở đâu, vì sao và hấp thụ theo những con đường nào?
b. Trình bày các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả.
Câu 4(4 điểm):
a. Trình bày chức năng thu nhận kích thích của sóng âm bằng một sơ đồ đơn giản. b. Lấy ví dụ rồi phân biệt phản xạ không điều kiện với phản xạ có điều kiện.
Câu 5(4 điểm): 
Khi ô xi hóa hoàn toàn: 1 gam Glu xít cần 0,83 lít Ô xi và giải phóng 4,3 kcal;
1 gam Protein cần 0,97 lít Ô xi và giải phóng 4,1 kcal;
1 gam Lipit cần 2,03 lít Ô xi và giải phóng 9,3 kcal. 
Trong khẩu phần ăn của một học sinh nam lớp 8 có 400 gam Gluxit, 300 gam Protein, 150 gam Li pit và một số vi ta min, muối khoáng. Biết hiệu suất tiêu hóa thức ăn trên là 80%, hiệu suất hấp thụ sản phẩm của Glu xit là 90%, của Protein là 60% và của Lipit là 70%. Tính thể tích khí Ô xi cần thiết và số năng lượng được giải phóng khi ô xi hóa hoàn toàn khẩu phần ăn ở trên.
 ..Hết 
Giám thị không giải thích gì thêm
Họ và tên thí sinh SBD: ..
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO DIỄN CHÂU
HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HSG CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2018-2019
Môn: Sinh học 
Câu
Hướng dẫn chấm
Điểm
1a
1b
a. Sáng nay, ở tiết học Công nghệ, bạn An tỉa hoa bị đứt tay, chảy khá nhiều máu. Sau một lúc máu không chảy nữa, khi bạn An thúc tay đau vào bàn, ở chỗ vết thương máu lại chảy ra. Bằng kiến thức đã học, em hãy giải thích các hiện tượng trên (dòng tô đậm) b. Bạn An nói với các bạn rằng: Mình đã tiêm phòng sưởi – Rubela, trong cơ thể mình đã tạo ra kháng thể, nên bây giờ bất kỳ loại kháng nguyên nào xâm nhập vào cơ thể thì mình sẽ không bị bệnh nữa. Em có đồng ý với nhận định của bạn An không? Vì sao?
Yêu cầu HS trả lời được các nội dung sau:
a. – Bị đứt tay, chảy máu:
Máu thể lỏng, chảy trong mạch máu. Khi mạch máu bị đứt, máu sẽ chảy ra khỏi mạch.
- Sau một lúc máu không chảy nữa:
Khi máu chảy ra khỏi mạch, tiểu cầu bị vỡ hàng loạt, trong tiểu cầu chứa enzim gây đông máu, khi tiểu cầu vỡ sẽ giải phóng enzim, enzim này cùng với Ca++, biến đổi Protein sinh tơ máu thành tơ máu, các tơ máu kết lại thành lưới, giữ các tế bào máu lại tạo thành cục máu đông, bịt kín vết thương, làm cho máu không bị chảy ra khỏi mạch nữa.
- ở chỗ vết thương máu lại chảy ra:
Khi thúc phải vết thương, bong mất cục máu đông, làm máu lại bị chảy ra 
b. – An nói như vậy là không chính xác, nên không đồng ý với bạn.
- Khi An tiêm vắc xin phòng sởi – Rubella thì cơ thể An sẽ tiết ra kháng thể chỉ vô hiệu hóa được kháng nguyên gây sởi-Rubella, nên An không bị mắc sởi-rubella, nếu mắc thì chỉ bị nhẹ. Còn các kháng nguyên gây bệnh khác xâm nhập vào cơ thể thì An vẫn có thể bị mắc bệnh, vì mỗi loại kháng nguyên chỉ vô hiệu hóa một loại kháng thể, theo nguyên tắc chìa khóa- ổ khóa.
0,5
1
0,5
1
1
2a
2b
a. Phân biệt hô hấp thường với hô hấp sâu ở người. b. Em đến nhà bạn học nhóm, thấy bạn cắm quạt bị điện giật ngã xuống và ngất. Em nêu trình tự các bước để cứu bạn?
Yêu cầu HS trả lời được:
a. 
Hô hấp thường
Hô hấp sâu
- Là hoạt động diễn ra một cách tự nhiên, không có ý thức.
- Số cơ tham gia hoạt động ít 
- Lượng khí trao đổi ở 1 nhịp hô hấp ít.
- Hiệu quả hô hấp thấp
- Là hoạt động có ý thức
- Số cơ tham gia hoạt động nhiều hơn 
- Lượng khí trao đổi ở 1 nhịp hô hấp nhiều.
- Hiệu quả hô hấp cao
b. 
- Bước 1: Loại bỏ nguyên nhân làm gián đoạn hô hấp
Tìm vị trí cầu dao hay công tắc điện để ngắt dòng điện.
- Bước 2: Tiến hành hô hấp nhân tạo cho nạn nhân.
HS nêu đúng phương pháp ấn lồng ngực hoặc hà hơi thổi ngạt.
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
3a
3b
a. Với một khẩu phần ăn đầy đủ các chất và quá trình tiêu hóa có hiệu quả, hãy cho biết: - Các chất dinh dưỡng được tạo ra sau khi tiêu hóa ở ruột non. - Các chất dinh dưỡng đó chủ yếu được cơ thể hấp thụ ở đâu, vì sao và hấp thụ theo những con đường nào? b. Trình bày các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả.
Yêu cầu HS trả lời được:
a. Với một khẩu phần ăn đầy đủ các chất và quá trình tiêu hóa có hiệu quả, thì các chất dinh dưỡng được tạo ra sau khi tiêu hóa ở ruột non là:
axitamin , gluco, glyxerin và a xit béo , vi ta min, muối khoáng .
 - Các chất dinh dưỡng đó chủ yếu được cơ thể hấp thụ ở ruột non,
 vì ở ruột non có đầy đủ các loại enzim để biến đổi hóa học thức ăn thành các chất dinh dưỡng cơ thể có khả năng hấp thụ.
Diện tích hấp thụ các chất dinh dưỡng ở ruột non lớn (ruột non dài khoảng 3 mét, lớp niêm mạc ruột non có nhiều nếp gấp, trên nếp gấp có nhiều lông ruột và lông cực nhỏ. Có hệ thống mao mạch máu và mao mạch bạch huyết phân bố đến tận từng lông ruột)
- Các chất dinh dưỡng được hấp thụ theo 2 con đường :
+ Đường máu: hấp thụ a xít a min, gluco, vi ta min tan trong nước, muối khoáng, khoảng 30% Lipit. .. các chất này theo máu, đi qua gan rồi về tim.
+ Đường bạch huyết: 70% Lipit, vi ta min tan trong dầu, đi theo mạch bạch huyết, về tim.
b. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả. 
- Vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn, trước khi đi ngủ để bảo vệ răng và các cơ quan khác trong khoang miệng.
- Ăn uống hợp vệ sinh để tránh các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa.
- Thiết lập khẩu phần ăn hợp lý để đảm bảo đủ dinh dưỡng và tránh các cơ quan tiêu hóa phải làm việc quá sức.
- Ăn uống có khoa học: ăn chậm, nhai kỹ, ăn đúng giờ, đúng bữa, hợp khẩu vị. Tạo bầu không khí vui vẻ trong bữa ăn, sau khi ăn cần được nghỉ ngơi hợp lý. 
0,5
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,5
0,5
0,5
4a
4b
.
a. - Trình bày chức năng thu nhận kích thích của sóng âm bằng một sơ đồ đơn giản. 
 b. Lấy ví dụ rồi phân biệt phản xạ không điều kiện với phản xạ có điều kiện.
Yêu cầu cần đạt;
a. Trình bày chức năng thu nhận kích thích của sóng âm bằng một sơ đồ đơn giản:
Sóng âm -> vành tai ( hứng) -> (hướng vào) ống tai -> rung màng nhĩ (khuếch đại sóng âm) -> truyền qua chuỗi xương tai -> rung cửa sổ trên bầu -> Ngoại dịch rung -> nội dịch rung -> màng cơ sở rung -> tế bào thụ cảm thính giác ở cơ quan coocti bị kích thích -> hình thành luồng xung thần kinh -> theo dây thần kinh thính giác -> vùng thính giác -> nhận biết được âm thanh. 
 b. – Lấy đúng 1 ví dụ PXKĐK và 1 ví dụ PXCĐK
 - Phân biệt chúng:
PXKĐK
PXCĐK
- Trả lời kích thích tương ứng hay kích thích không điều kiện
- Bẩm sinh
- Bền vững, không bị mất
- Có tính chất di truyền, mang tính chất chủng loại.
- Số lượng hạn định
- Cung phản xạ đơn giản
- Trung ương ở trụ nào(tủy sống)
- Trả lời kích thích bất kỳ hay kích thích có điều kiện
- Được hình thành trong quá trình sống, qua quá trình học tập
- Dễ mất khi không củng cố.
- Không di truyền được, cá thể.
- Số lượng không hạn định
- Hình thành đường liên hệ tạm thời
- Trung ương ở đại não.
2
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
5
 Khi ô xi hóa hoàn toàn 1 gam Glu xít cần 0,83 lít Ô xi và giải phóng 4,3 kcal; 1 gam Protein cần 0,97 lít Ô xi và giải phóng 4,1 kcal; 1 gam Lipit cần 2,03 lít Ô xi và giải phóng 9,3 kcal. Trong khẩu phần ăn của một học sinh nam lớp 8 có 400 gam Gluxit, 300 gam Protein, 150 gam Li pit và một số vi ta min, muối khoáng. Biết hiệu suất tiêu hóa thức ăn trên là 80%, hiệu suất hấp thụ sản phẩm của Glu xit là 90%, của Protein là 60% và của Lipit là 70%. Tính thể tích khí Ô xi cần thiết và số năng lượng được giải phóng khi ô xi hóa hoàn toàn khẩu phần ăn ở trên.
Yêu cầu cần đạt:- Gluxit được hấp thụ là: 400. 80%. 90% = 288 (gam)
- Protein được hấp thụ là: 300 .80%. 60% = 144 (gam)
- Li pit được hấp thụ là: 150 .80% . 70% = 84 (gam)
Thể tích ô xi cần thiết: 288. 0,83 + 144 . 0,97 + 84 . 2,03 = 549,24 (lít)
Năng lượng giải phóng: 288. 4,3 + 144 . 4,1 + 84 . 9,3 = 2610 ( kcal)
(HS làm cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa)
4
Hết